zondag 17 augustus 2014

Stromae en David Bowie

Omdat ik in één van de eerste lessen voor 4 VWO een nummer van Stromae wil gebruiken (Papaoutai) heb ik wat zitten rondkijken op YouTube. Want hoewel ik Stromaes muziek al goed kende, was ik met zijn clips vooralsnog onbekend. Die blijken buitengewoon artistiek, en ondersteunen écht het verhaal dat hij met zijn muziek vertelt.

Zo is hij in Tous les mêmes tegelijkertijd zowel een man als een vrouw. Aan één kant heeft hij lang haar en oogschaduw en gedraagt hij zich vrouwelijk, maar wanneer de camera hem vanaf de andere kant filmt ziet hij eruit als een man en gedraagt hij zich ook zo. Ondertussen bezingt hij de eeuwige verschillen en relatieperikelen tussen man en vrouw, van beide kanten. Hij besluit met “Tous les mêmes, tous les mêmes, tous les mêmes, et y’en a marre”, oftewel “allemaal hetzelfde, allemaal hetzelfde, allemaal hetzelfde, en we zijn het zat”.

Ook Papaoutai heeft een originele en artistieke clip. Hierin krijgt een klein jochie maar geen contact met zijn onbeweeglijke vader die er overigens precies zo uitziet als hijzelf, maar dan wat groter. Stromae zelf speelt de vader. Hij kan zich angstaanjagend goed als onbeweeglijke pop neerzetten: aanwezig maar onbereikbaar. De video geeft ook ruimte voor nieuwe interpretaties van de tekst: het is duidelijk dat Stromae zingt over een niet-aanwezig vader, maar in de clip is er toch zeker wél iemand, hoewel onbereikbaar. Is dit dan slechts een droombeeld van het zoontje? En wat betekent dit voor “Sans même devoir lui parler, il sait ce qui ne va pas” (“zonder zelfs met hem te moeten praten, weet hij wat niet gaat”)? Ik dacht altijd dat hiermee bedoeld werd dat zijn moeder zijn afwezige vader aanhaalde om haar verboden op één of andere manier kracht bij te zetten (“dat mag niet van je vader”), maar het zou ook kunnen dat het jongetje wél denkt een goede band met zijn (ingebeelde) vader te hebben. Zonder woorden weet zijn vader wanneer hij zich niet goed voelt. Ik ben heel benieuwd wat mijn leerlingen volgende week te zeggen hebben over deze en andere kwesties!

Toen ik vandaag de uitvoering van Papaoutai bekeek waar Stromae Lowlands op trakteerde, deed de opkomst me heel sterk denken aan een ander, vooralsnog veel groter artiest. Stromae werd namelijk het podium opgedragen, en als een wassen beeld voor zijn microfoon neergezet. Dit had ik al eerder gezien bij live-uitvoeringen van dit nummer, maar deze keer schoot me het beeld te binnen van hoe David Bowie (ja, hij weer!) in 1979 bij een Saturday Night Live-show voor zijn microfoon gezet werd. Hij móest ook wel getild worden, omdat het pak dat hij droeg het niet toestond te lopen.

Ik vraag me af in hoeverre Stromae David Bowie kent en zich er al dan niet bewust door laat inspireren. Behalve deze (triviale) gelijkenis deed namelijk ook de androgyne verschijning die Stromae in Tous les mêmes neerzet me aan Bowie denken. Laatstgenoemde is misschien wel de bekendste artiest die zich graag androgyn kleedde en opmaakte, hoewel ik zo niet een uitdossing voor de geest kan halen waarin beide seksen verenigd zijn op zo’n duidelijk gescheiden wijze, zoals bij Stromae. De kleren die Stromae in de clip draagt, zouden in ieder geval zó uit Bowies kast kunnen komen. En dan nog iets: aan het einde van de video danst de androgyne Stromae met een meisje dat zeer op hem lijkt, en eenzelfde androgyne verschijning is. Wie dacht er nog meer aan de (overigens vrij recente) clip van The Stars (Are Out Tonight), waarin een jonge David Bowie door een vrouw gespeeld wordt, en de oude Bowie zijn jonge, vrouwelijke evenbeeld ontmoet?

Misschien zie ik hier parallellen of invloeden omdat ik die wíl zien — wij mensen willen nu eenmaal graag connecties leggen en structuur zien, ook waar die er eigenlijk niet is. Ik ben daar geen uitzondering op. Maar ook los van elkaar zijn Bowie en Stromae fenomenen die niet alleen door hun muziek indruk maken. En daarvoor zeg ik uit de grond van mijn hart: thank you en merci!


Stromae bij So You Think You Can Dance (2013). Precies zo’n opkomst deed hij gisteren op Low­lands. Daarvan kon ik nog geen losse video vinden, vandaar de keuze voor deze.


David Bowie bij Saturday Night Live (1979)




Stromae, Tous les mêmes


David Bowie, The Stars (Are Out Tonight) (uitgebreide versie)




Stromae in Tous les mêmes


Stromae en zijn vrouwelijke evenbeeld in Tous les mêmes


David Bowie en zijn vrouwelijke evenbeeld in The Stars (Are Out Tonight)

vrijdag 15 augustus 2014

Hassan en Schippers: de gouden races

Het is alweer een hele tijd geleden dat ik op dit platform wat gepubliceerd heb, maar daar is een goede reden voor. Ik was namelijk simpelweg ontzettend druk. Allereerst ben ik van baan gewisseld: ik heb TAT Zetwerk vaarwel gezegd en ben inmiddels begonnen aan het Onderwijs­trainee­ship, waarbij ik als docent Frans aan de slag ga én zelf twee dagen in de week (weer) ga studeren. Daarnaast heb ik tussen het afsluiten van de ene en het opstarten van de andere baan een weekje in Italië doorgebracht, de Tour de France verder gevolgd, een super vette nieuwe zonnebril gekocht (één zoals Peter Sagan ook heeft!), etcetera, etcetera.

Ook deze week ben ik goed onder de pannen: het Onderwijstraineeship is losgebarsten, en ik ben kilo’s powerpointpresentaties aan het voorbereiden voor de lessen die ik volgende week ga geven. Daarbij is het EK atletiek bezig, en vanavond was het, zoals de verslaggever opmerkte, ‘het heerlijk avondje voor Nederland’.

Want wat een races zijn er gelopen! Twee gouden medailles voor Nederland, dankzij Sifan Hassan en Dafne Schippers. Laat ik voorop stellen: een loopnummer kan ik ook waarderen als er geen Nederlanders aan mee doen. Met name de 800 meter, dat volgens mij één langgerekte sprint is — met de mentale verschrikking dat je na één ronde op topsnelheid nóg een ronde moet — en de 1500 meter vind ik fantastisch om te zien. Vanavond was de 1500 meter van de vrouwen dubbel feest om te zien, dankzij de Nederlandse inbreng: ons 21-jarig supertalent Sifan Hassan begon als één van de favorieten aan de race.

Hassan begint op een vrij rustig tempo, en loopt zo’n ¾ van de eerste ronde achteraan in de groep. Op het laatste rechte gedeelte van deze ronde echter geeft ze gas, en snelt met speels gemak langs de andere atleten. Met het ingaan van de tweede ronde pakt ze de koppositie. Maar niet voor lang, want haar Zweedse concurrent Aregawi haalt haar vrijwel direct in. Er ontvouwt zich nu een mega spannende tweestrijd tussen de twee atleten, waarbij de Zweedse lange tijd vooraan loopt. Maar Hassan laat haar niet gaan, klampt aan, volgt het hoge tempo met haar wat wijduit zwaaiende armen en grote passen. Zal ze nog langszij kunnen komen? Ja! In de laatste bocht, buitenbocht erlangs. Ik ben geen groot atletiekkenner, maar ik kan me zo voorstellen dat je een flinke psychologische klap uitdeelt door in de buitenbocht in te halen — hoe klein het feitelijke verschil in de uiteindelijk afgelegde afstand ook mag zijn. Na deze inhaalslag zet Hassan door, vliegt de laatste honderd meter de baan over, pakt steeds meer marge op Aregawi en komt uiteindelijk met ruim twee meter voorsprong de finish over. Een ongelooflijk knappe prestatie. Hassan maakt de hooggespannen verwachtingen waar en wint goud voor Nederland!

Later op deze avond liepen de vrouwen de 200 meter, waarbij de Nederlandse inbreng zelfs tweeledig was: allereerst in de persoon van topfavoriete Dafne Schippers (die al eerder dit EK goud op de 100 meter won), en ten tweede was daar enigszins verrassend Jamile Samuel. Alle ogen waren uiteraard gericht op Schippers. En al vóór de start, bij het voorstellen van de lopers, was duidelijk dat ze blaakte van zelfvertrouwen. Ze zwaait kort in de camera, de adrenaline lijk je door het scherm heen te kunnen voelen. Ze geniet zichtbaar van het gejoel van het publiek. In de vorm van haar leven, en met al een gouden medaille op zak, zet Schippers zich in de startblokken. Geconcentreerd, met een missie. Direct na de start schiet ze met ongelooflijke snelheid weg. De techniek van de Utrechtse is al vaker bejubeld, en ook bij deze race zal dat niet anders zijn. Want wát een mooie loopstijl! Schouders laag, hoofd ontspannen, armen niet te wild zwaaiend maar pompend op het ritme van haar passen. En, vooral ook: wát een snelheid. Haar passen zijn zó soepel, zó efficiënt en zó krachtig, het is echt een genot om te zien. Ze komt als eerste de bocht uit en stormt door richting finish. Met een straatlengte voorsprong op de andere atleten pakt ze het goud. Oppermachtig!

Uiteindelijk wint Schippers zelfs in 22,04, een nieuw Nederlands record. Zichtbaar geëmotioneerd hoort ze het volkslied aan bij de huldiging. Dit had ze in haar hoofd, twee keer goud. Wat een fantastische sporter en een geweldig kampioen!


De gouden races van Hassan en Schippers

Een geëmotioneerde Schippers bij de huldiging