Grijze stenen – Aflevering 6: Renaissance in Italië en Parijs

Binnen een paar dagen tijd las ik in de Volkskrant twee interessante artikelen over min of meer hetzelfde onderwerp: het nieuw leven inblazen van oude, vervallen gebouwen en/of terreinen. Ik ben groot fan van zulke projecten. Noem het een statement tegen de wegwerpmaatschappij, noem het de hang naar nostalgie waar ik vaker mee te kampen heb: hoe dan ook wordt mijn interesse direct gewekt bij zulke artikelen. Maar waar de meeste mensen pas enthousiast worden wanneer die oude fabriek, omgetoverd tot hippe eetplek, zelfgebrouwen bier schenkt en superfood serveert, ben ik misschien nog wel méér aangetrokken tot deze panden wanneer ze nog in vervallen staat verkeren. Waar is de glans van weleer? Wat is daar gebeurd? Ergens ben ik haast ontroerd dat vergane glorie zo mooi in het landschap ingebed kan zijn, als lang slapende reuzen, klaar om gewekt te worden en een tweede leven te beginnen. Klaar voor hun wedergeboorte.

De artikelen die ik las gingen over twee grote, door de overheid opgezette projecten. Allereerst Italië: in een poging het toerisme buiten de grote steden een impuls te geven, biedt het Agenzia del Demanio (dat onroerend goed van de staat beheert) 103 kastelen, villa’s, en andere panden gratis en voor nop aan. Ze liggen stuk voor stuk langs oude historische routes die door de binnenlanden van Italië en op Sicilië en Sardinië dwalen. De mate van verwaarlozing is verschillend: het ene pand lijkt slechts licht afgebladderde kozijnen te hebben (maar dankzij Ik vertrek weten we wel beter dan optimistisch te zijn in zulke gevallen), het andere is niet meer dan een ruïne te noemen.

Voorwaarde voor het overnemen van de eigendomsakte is dat de nieuwe uitbater het pand opknapt en er een toeristische functie aan geeft, liefst ecologisch verantwoord.

Fantastisch plan! Lekkerbekkend klikte ik me door de foto’s heen die de krant verzameld had. Van enorme buitenverblijven tot vervallen schuurtjes, er is van alles wat. Mijn favoriet is toch wel het grijze spoorhuisje, dat tussen het onkruid langs een enkel spoorlijntje staat weg te kwijnen. Gebroederlijk ernaast staat een klein bijgebouwtje, ik denk dat het een kapelletje is. Ook heb ik een zwak voor de eenzame, middeleeuwse woning die rond een binnenplaats gebouwd is en een eigen kerk en toren heeft. Wat is hier gebeurd? Welke kleurrijke figuren hebben hier gewoond? En hoe kan het dat de slop erin is gekomen?

Mocht je nog eens in Ik vertrek willen figureren en mocht je het aandurven een toeristische uitspanning op te bouwen in de outback van Italië, grijp dan nu je kans! Reageren kan tot 26 juni.

Casa Cantoniera (Provincie Matera, Basilicata). ‘Casello’ van twee verdiepingen, in de Bradano Vallei. © camminiepercorsi

Grancia S.Maria del Vetrano (Matera, Basilicata). Middeleeuwse woning, gebouwd rond een binnenplaats en met een eigen kerk en toren. © camminiepercorsi

Palazzina in Villa Bonelli (Barletta-Trani, Puglia). Villa met tuin uit de late 18e eeuw. Werd vroeger gebruikt als zomerverblijf. © camminiepercorsi

Dan Parijs, waar het tweede artikel over ging. Ook in Parijs liggen de vervallen gebouwen en plekken momenteel voor het oprapen. De gemeente heeft het project Réinventer Paris gestart, een initiatief waarbij ideeën kunnen worden aangedragen voor de herinrichting van (semi-)openbare ruimtes. Van in onbruik geraakte tunnels tot een verlaten Renaultgarage, van een strook loze ruimte onder een metroviaduct tot een oude bowlingbaan: Parijs herbergt een keur aan prachtige plekken die momenteel voor het publiek ontoegankelijk zijn.

Complimenten voor de fotografen, overigens! Hoewel niet alle foto’s van hoge kwaliteit zijn, verheft een aantal de toch rauwe plaatsen tot pure kunst. Wat te denken van het kleurrijke metrostation Croix Rouge? Of van de eerder genoemde Espace viaire Ligne 6?

Op de site kunnen burgers in het wilde weg meedenken over de herinrichting. En dat heeft al veel reacties uitgelokt. De meeste zijn totaal niet onderbouwd en geeft de ruimte voor reacties meer het aanzien van een verlanglijst: “un complexe cinéma”, “un parc pour enfants avec aire de jeux”, “un musée d’art contemporain”. Sommige reacties zijn al wel wat verder uitgewerkt. Marc Lelièvre ziet bijvoorbeeld een permanente tangogelegenheid (met parketvloer!) in het oude transformatorhuis voor zich. Hij vult aan dat de buren er geen last van mogen hebben én dat de dansvloer tot laat open moet zijn. “Les danseurs de tango sont des couche-tard” aldus Marc, oftewel, tangodansers zijn nu eenmaal nachtbrakers.

Ik ben benieuwd wat er voortkomt uit dit Parijse initiatief. Babbelende burgers die hun wensen doorgeven zullen concreet niet direct wat betekenen, maar wie weet komen uit dit gebrainstorm goede ideeën voort die door serieuze partijen kunnen worden opgepakt. Vooralsnog heeft dit project in ieder geval een strak vormgegeven site opgeleverd met mooie foto’s van (veelal verborgen) vergane glorie. Voor de nostalgici.

Espace viaire Ligne 6 : lege ruimte onder een metroviaduct

Verlaten bowlingcomplex “Champerret”

Metrostation Croix Rouge

Aanrader: Netflix-serie Sense8

Ooit een serie gezien waarin een bankiersdochter uit Seoul tijdelijk het lichaam van een buschauffeur uit Nairobi overneemt om met haar Aziatische vechtkunsten zijn vijanden te overmeesteren? En dat je daar zonder blikken of blozen in mee kunt gaan? Nee? Dan heb je Sense8 nog niet gezien. Deze week verscheen het tweede seizoen op Netflix, en daarvan heb ik zojuist een aantal afleveringen gekeken. Wat een geweldige serie!

Het martial arts-verhaal hierboven is slechts één voorbeeld van de vele fantastische gebeurtenissen uit de serie. In het kort: Sense8 vertelt de verhalen van acht “sensates”, die verspreid over de hele wereld wonen, elkaar in eerste instantie niet kennen, maar toch met elkaar verbonden zijn. Ze kunnen elkaars pijn en geluk voelen, ze kunnen bij elkaar langs zonder ruimtetijdgrenzen om te zien wat de ander ziet, en ze kunnen profiteren van elkaars kennis en kunnen.

Karakters

De personages zijn stuk voor stuk sterke karakters die overtuigend worden neergezet. In het kort: we maken kennis met transgender Nomi (geboren als Michael) uit San Francisco, politieagent Will uit Chicago, de IJslandse dromer Riley die nu in Londen woont, en straatvechter Wolfgang uit Berlijn. Daarnaast hebben we de slimme Indiase vrouw Kala, de eerdergenoemde buschauffeur Capheus uit Nairobi en bankiersdochter Sun uit Seoel, en tenslotte de populaire Mexicaanse acteur Lito.

Naast een overkoepelende verhaallijn (waarin de sensates het kort gezegd opnemen tegen een kwaadaardig bedrijf dat jacht op ze maakt) worstelt elk personage ook met zijn/haar eigen problemen. Soms van vergelijkbare aard, soms helemaal niet. Zo belandt Wolfgang steeds dieper in de georganiseerde Berlijnse misdaad, en draait Sun op voor de witteboordencriminaliteit van haar broer. Kala bevindt zich op het spanningsveld tussen traditie en moderniteit — wat betreft religie maar ook wat betreft liefde. Een ander karakter dat worstelt met de liefde is Lito: hij is homoseksueel maar durft dit niet te uiten, uit angst zijn vrouwelijke fans te verliezen.

Dit is één van de sterke punten van de serie: ze laat de liefde in al haar tonen en aarden zien, inclusief bijkomende erotiek. En dat is een verademing. Want hoewel je met acht personages natuurlijk bij lange na niet de hele regenboog aan mensen en relaties kunt omvatten, toont Sense8 meer verscheidenheid in karakters dan ik ooit in één serie heb gezien. Het is net het echte leven.

De serie toont ook, overigens zonder melodramatisch te worden, hoe mensen uit verschillende culturen feitelijk dezelfde zorgen en vreugde hebben. We zien de sensates in een vrolijke extase allemaal dansen, we zien ze op dezelfde manier liefhebben en smachten naar liefde, we zien dezelfde familiebanden die onbreekbaar lijken of juist teleurstellen.

Beeld & geluid

Behalve qua inhoud maakt Sense8 ook qua vorm veel indruk. In de afleveringen wordt geregeld geschakeld tussen verschillende steden en personages, waarbij wordt uitgezoomd of voor een ander cameraperspectief wordt gekozen en tegelijkertijd een minimale, net merkbare slow motion wordt ingezet. De muziek overstemt de geluiden van de scène, en zo is het alsof de ene droom plaatsmaakt voor de volgende.

Over droombeelden gesproken: in de serie komen van tijd tot tijd trage, vrij lange scènes voor waarin personages bijvoorbeeld onder water zwemmen (zie de afbeelding hieronder) of aan tai chi doen. Begeleid door mooie muziek bieden deze beelden heel fijne adempauzes in de hectiek van de acht gefilmde levens, en zorgen ze ook dat de serie geen hak op de tak-indruk maakt, een reëel gevaar met zoveel simultane verhaallijnen.

Dankzij de juiste mix aan karakters en verscheidenheid aan levens, enerzijds het geschakel tussen de personages en anderzijds hun gezamenlijke optredens, en de dromerige intermezzo’s vliegen de afleveringen voorbij. Het komt me niet vaak voor dat ik het gevoel heb personages uit een serie écht te kennen, maar bij Sense8 is dit wel het geval. Sterker nog, ik voel meer en meer alsof ik een speciale connectie met ze heb…